Μάρτυρες ιστορίας και παράδοσης
Η Πηγή αποτελεί ένα από τα καμποχώρια του Δήμου Πύλης το οποίο σφύζει από πράσινο, καθώς αποτελεί μια «όαση» χλωρίδας που απέχει μόλις λίγα χιλιόμετρα από την πόλη των Τρικάλων.
Πέρα από το «Δάσος των Σκαμνιών» το οποίο είναι γνωστό στην ευρύτερη περιοχή και αριθμεί 150 και πλέον χρόνια ζωής και ύπαρξής, λιγότερο γνωστά για την ιστορία τους, είναι τα υπεραιωνόβια πλατάνια του χωριού η ηλικία των οποίων, σύμφωνα με τις διηγήσεις των γηραιότερων κατοίκων, ξεπερνά τα 150 χρόνια !
Δέντρα «θεόρατα», περήφανα από μπόι και ιστορία βρίσκονται διάσπαρτα στις γωνιές του χωριού, στις ρίζες των οποίων «ξεδιπλώνονται» σελίδες από την μακραίωνη ιστορία του.
Οι Πλάτανοι της Κεντρικής Πλατείας
Στις αρχές του 19ου αιώνα (περίπου το 1810), φυτεύτηκαν από τον τότε Οθωμανό διοικητή (πασά), στην κεντρική πλατεία του χωρίου δυο πλάτανοι. Τα δέντρα αυτά τα οποία έστεκαν ως «φρουροί» στα άκρα της πλατείας για πολλά χρόνια, αποτελούν ίσως τα δύο πιο «μαρτυρικά» δέντρα του χωριού. Οι διηγήσεις αναφέρουν ότι στα δύσκολα χρόνια της κατοχής (1940-1944) οι Γερμανοί κατακτητές τα χρησιμοποίησαν ως τόπο βασανισμών και εκτελέσεων των αντιστασιακών συμπατριωτών μας, ενώ για ιδία χρήση χρησιμοποιήθηκαν και κατά τα καταστροφικά για τη χώρα μας, χρόνια του εμφυλίου πολέμου (1947-1949) κατά τα οποία το χωρίο της Πηγής «υπέφερε».
Δυστυχώς, πριν από μερικούς μήνες ο ένας εκ των δύο πλατάνων κόπηκε καθώς λόγω της κλίσης του προς την πλευρά του κεντρικού δρόμου Τρικάλων-Άρτας ήταν επικίνδυνος.
«Τα Πέντε Πλατανάκια»
Στην περιφέρεια του χωριού, γνωστή ως «μαντρινιά» βρίσκονται τα «πέντε πλατανάκια». Πρόκειται για πέντε θεόρατους πλάτανους οι οποίοι βρίσκονται ο ένας δίπλα στον άλλο, σχηματίζοντας ένα κύκλο. Χρονολογούνται επίσης στην εποχή της Οθωμανοκρατίας. Το ύψος τους ξεπερνά τα είκοσι μέτρα ενώ τα κλαδιά τους περιπλέκονται μεταξύ τους δίνοντας από μακριά την εντύπωση πως είναι ένα ενιαίο τεράστιο δέντρο ! Η ιστορία των πλατάνων περιπλέκεται με το μύθο και την αλήθεια και παραμένει άγνωστο το πότε ακριβώς φυτεύτηκαν και από ποιόν.
Η παράδοση αναφέρει πως τα «πέντε πλατανάκια» έκρυβαν στις ρίζες τους έναν θησαυρό, ένα τεράστιο σεντούκι γεμάτο λίρες. Λέγεται πως την δεκαετία του 1960 έφτασε στο χωριό της Πηγής μια μαύρη Mercedes με φιμέ τζάμια και ξένες πινακίδες. Οι επιβαίνοντες φτάνοντας στο χωρίο τράβηξαν αμέσως τα βλέμματα των χωριανών καθώς ένα τέτοιο αυτοκίνητο για τα δεδομένα της εποχής και δη στην επαρχία φάνταζε εξωπραγματικό. Αρχικά το αυτοκίνητο βλέποντας μαζεμένο κόσμο, σταμάτησε σε ένα από τα καφενεία του χωριού και με ένα χάρτη στα χέρια ο οδηγός του οχήματος μιλώντας «ξένα» προσπάθησε να συνεννοηθεί με τους χωρικούς για το που βρίσκονται οι «πέντε πλάτανοι».
Αφού αντιλήφθηκε προς τα πού έπρεπε να κινηθεί μπήκε στο αυτοκίνητο και κατευθύνθηκε προς την περιφέρεια. Οι βοσκοί της περιφέρειας, οι οποίοι είχαν τα μαντριά τους εκεί βλέποντας το αυτοκίνητο να σταματά στα πέντε πλατανάκια, άρχισαν δειλά δειλά να πλησιάζουν προς τα εκεί. Τότε από την Mercedes κατέβηκαν πέντε άτομα εκ των οποίων οι δύο κρατούσαν όπλα στα χέρια ενώ οι υπόλοιποι ξεκίνησαν το σκάψιμο. Με γρήγορες κινήσεις μέσα σε λιγότερο από μια ώρα οι «ξένοι» ξέθαψαν από τις ρίζες των δέντρων ένα τεράστιο σεντούκι με λίρες, το φόρτωσαν στο αυτοκίνητο και έγιναν καπνός. Με το που έφυγαν, ένας εκ των βοσκών που είχαν μείνει άναυδοι με το θέαμα, πλησίασε το σημείο και πάνω σε μια πέτρα βρήκε μερικές λίρες. Όπως λέει η παράδοση για να «καλοστεργίωσουν» τα λεφτά και να μην τους καταραστεί κάποιος που τους είδε να τα παίρνουν, έπρεπε να αφήσουν «μπαξίσι» δηλαδή φιλοδώρημα.
Η συγκεκριμένη ιστορία περνά εδώ και χρόνια από γενιά σε γενιά με πολλές παραλλαγές στις αφηγήσεις της. Παρόλαυτα, το σίγουρο, όπως λένε όλοι, είναι ότι «τα πέντε πλατάνια είχαν χρυσές ρίζες».
Οι Πλάτανοι της «Βρυσοπούλας»
Πλάτανοι τουλάχιστον 150 χρόνων είναι επίσης και αυτοί που βρίσκονται στη γνωστή για τους Πηγιώτες, «Βρυσοπούλα». Η «Βρυσοπούλα» είναι μια από τις πολλές πηγές του χωριού όπου οι χωριανοί μέχρι και περίπου πριν από 50 χρόνια την χρησιμοποιήσουν ως «πλυσταριό», καθώς στις όχθες της έπλεναν τα χοντρά και βαριά ρούχα (τα λεγόμενα σκούτινα). Βρίσκεται στον δρόμο προς το χωριό της Μουριάς στη θέση όπου ονομάζεται έως και σήμερα «Βρυσοπούλα». Την πηγή της «βρυσοπούλας», στεφανώνουν τρία υπέργηρα πλατάνια τα οποία παραμένουν υγιή έως και σήμερα, λόγω του γάργαρου νερού που διαπερνά τις ρίζες τους, συνθέτοντας μια ανάσα δροσιάς τους θερινούς μήνες για μικρούς και μεγάλους. Η παράδοση θέλει τους πλατάνους της «βρυσοπούλας» να κρύβουν στις ρίζες τους επίσης λίρες, που από ότι λέγεται βρέθηκαν τη δεκαετία του 1970.
Ο Πλάτανος της Μικρής Πλατείας
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπάρχουν ένας από τους μικρότερους σε ηλικία πλάτανους του χωριού, αλλά εξίσου παλαιός, βρίσκεται στην μικρή πλατεία του χωριού, δίπλα από την εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων. Το εν λόγω δέντρο, σύμφωνα με ενεπίγραφη πλάκα που είναι τοποθετημένη επάνω στον κορμό του, «εφυτεύθη» από τον Γεώργιο Δ. Ξαγαρά, κάτοικό Πηγής κατά το έτος 1911. Η θέα του πλατάνου παραμένει έως σήμερα εντυπωσιακή καθώς ο κορμός του είναι τεράστιος ενώ λόγω της ιδιομορφίας του εδάφους και της «φλέβας» του νερού που περνά από τις ρίζες του, παραμένει υγιής και τους ανοιξιάτικους μήνες καταπράσινος.
Οι πλάτανοι της Πηγής οι οποίοι στέκουν αγέρωχοι και περήφανοι έως σήμερα πέρα από την δροσιά και τη σκιά που μας προφέρει το πλατύ τους φύλλωμα, είναι εδώ για να μας υπενθυμίζουν την ιστορία και την παράδοση του χωριού μας, η οποία είτε ευχάριστη και μυθική είτε θλιβερή και στενάχωρη είναι ο βίος και η καθημερινότητα των παππούδων και των γιαγιάδων μας.
«Άνθρωπος δίχως ιστορία… δέντρο δίχως ρίζες»
Νικόλαος Ρήγας, Ιστορικός
Email: nikosrigas.rigas70@gmail.com
