«ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΧΟΡΟΥ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΗ»
Του ΝΙΚΟΥ ΣΟΥΛΙΟΥ
Ερέθισμα και αφορμή για το παρόν άρθρο, το αφιερωμένο στην παγκόσμια ημέρα χορού, αποτέλεσε η πρόσφατη προβολής της τελευταίας παραδοσιακής και επιτυχημένης εκπομπής του Σπύρου Παπαδόπουλου, «Στην υγειά μας βρε παιδιά», στην οποία συμμετείχε ο Λαογραφικός Χορευτικός Όμιλος Τρικάλων, «Ασκληπιός», με περισσή σεμνότητα και ταπεινότητα, όπως αρμόζει στην παράδοση που πιστά υπηρετεί και η οποία προκάλεσε ρίγη συγκίνησης. Και αυτό για δύο πολύ σημαντικούς λόγους: αφενός γιατί η σχεδόν τριετής διάρκεια της πανδημίας μας κράτησε όλους μακριά από το αγαπημένο, το λαμπρό λειτούργημα της διάσωσης και μετάδοσης των ηθών, των εθίμων και του χορού, που αποτελεί μια από τις τελειότερες μορφές έκφρασης των ανθρωπίνων συναισθημάτων.
Αφετέρου γιατί υπήρξε η εκπομπή αυτή μια υπενθύμιση της ευθύνης και της υποχρέωσης που φέρουμε ως άνθρωποι που βίωσαν την παράδοση και κουβαλούν στις πλάτες τους μια βαριά πολιτιστική κληρονομιά, όχι μόνο να διαφυλάξουμε την παράδοση, όσο το δυνατόν ανόθευτη και ακέραια, αλλά και να την παραδώσουμε στις επόμενες γενιές που γι αυτές το βίωμα ανήκει στο παρελθόν, με σύνεση και αξιοπρέπεια για να τις καταστήσουμε, με το παράδειγμά μας, γνώστες, συμμέτοχους και κοινωνούς του βιώματος αυτού και άξιους συνεχιστές μας.(Δυστυχώς, ιδιαίτερα στις μέρες μας, υπάρχουν πολλά πρότυπα παραχάραξης και νόθευσης της παράδοσης, τα οποία έχουμε χρέος να αναγνωρίζουμε και να αποφεύγουμε).
Ο χορός και η μουσική αποτελούν μορφές γλώσσας πανανθρώπινες, καθώς μπορεί κανείς να εκφράσει με αυτά τις σκέψεις και την ψυχή του και να γίνει κατανοητός από όλους τους ανθρώπους της γης. Ο χορευτής οφείλει να μάθει να αποδίδει με σεβασμό το ενίοτε χορευτικό μοτίβο, σεβόμενος, επίσης, την ενδυμασία που φορά και την μουσική που τον συνοδεύει και αναλογιζόμενος την ιστορία του κάθε δημοτικού τραγουδιού που συγκεντρώνει το αρχαιοελληνικό άρρηκτο τριφυές – λόγος, μέλος, όρχηση – και που κατόρθωσε να εκφράσει αυθεντικά τις τοπικές κοινωνίες σε όλη τη διάρκεια του βίου τους, από την γέννηση ως τον θάνατο.
Γι αυτό και η παγκόσμια ημέρα χορού, που καθιερώθηκε το 1982 με σκοπό να στρέψει την προσοχή του κοινού προς την τέχνη του χορού, είναι σπουδαία και ξεχωριστή. Είναι ημέρα εορτασμού και προβληματισμού. Είναι πολλές οι χώρες όπου το κράτος αγνοεί εντελώς την ύπαρξη του χορού. Οι επαγγελματίες χορευτές είναι στο περιθώριο της κοινωνίας, ενώ ο ερασιτεχνικός χορός μπορεί να εμφανιστεί στο πλαίσιο της οικογένειας. Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Συμβουλίου Χορού σε περισσότερες από τις μισές των 200 χορών του κόσμου, ο χορός δεν αναφέρεται καν στη νομοθεσία. Δεν υπάρχουν κονδύλια στον κρατικό προϋπολογισμό για να υποστηριχθεί αυτό το είδος τέχνης. Δεν προβλέπεται τίποτα όσον αφορά την χορευτική εκπαίδευση, ιδιωτική ή δημόσια.
Υπάρχουν, λοιπόν, πολλά ζητήματα που αφορούν το χορό στο σύνολό του, είτε σε εθνική είτε σε διεθνή κλίμακα. Η ελληνική πραγματικότητα θέλει τους Έλληνες στην πλειοψηφία τους, είτε νέους είτε ηλικιωμένους, να εκφράζονται περισσότερο με τον ελληνικό παραδοσιακό χορό. Η ελληνική λαϊκή παράδοση, μια πηγή πλούτου ανεκτίμητης αξίας, έχει τόσο μεγάλη και ποιοτική ποικιλία από μελωδίες, τραγούδια, ρυθμούς, χορούς, φορεσιές, έθιμα που μπορούμε ανεπιφύλακτα να πούμε ότι κατέχει στον τομέα αυτό την πρώτη θέση σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Γι αυτό, άλλωστε, προκαλεί τον θαυμασμό και πολλών ξένων πνευματικών ανθρώπων και ερευνητών.
Η αναγκαστική παύση έθεσε τους παραπάνω προβληματισμούς στις πραγματικές τους διαστάσεις μα και ενδυνάμωσε την αγάπη για την τέχνη αυτή ενώ, συγχρόνως, έκανε επιτακτική την ανάγκη της επιστροφής όλων μας στον χορό, στην παράδοση, στις ρίζες μας. Με την συνειδητοποίηση της ευθύνης ν’ αποτελούμε πρότυπο για τις επόμενες γενιές και να φανούμε αντάξιοι της πλούσιας τοπικής κληρονομιάς της πόλης των Τρικάλων, των Τρικάλων του αθλητισμού, των Τρικάλων του πολιτισμού.
