Το δημογραφικό πρόβλημα και ο Δήμος Πύλης – Υπάρχει ελπίδα; – Του Βασίλη Πανάγου

    Το δημογραφικό πρόβλημα και ο Δήμος Πύλης – Υπάρχει ελπίδα;Γράφει ο Βασίλης Πανάγος.

  

Ο πληθυσμός της Ελλάδας καταγράφει για πρώτη φορά μείωση στην απογραφή του 2021, σε ποσοστό 3,11 %.  Συμφώνα με τις προβλέψεις των ερευνητών, η μείωση του  πληθυσμού είναι αναπόφευκτη και αναμένεται να μειωθεί κατά 2,5 εκατομμύρια μέχρι το 2050. Η ανεξέλεγκτη δημογραφική συρρίκνωση αποτελεί πρόβλημα μείζονος εθνικής σημασίας, χωρίς, ωστόσο, να δίνεται προτεραιότητα στην αντιμετώπιση του φαινομένου από τις πολιτικές αρχές. Οι οικονομικές, κοινωνικές και γεωπολιτικές επιπτώσεις για τη χώρα μας προβλέπονται δυσοίωνες. Η μείωση του πληθυσμού σχετίζεται με την πτωτική πορεία της οικονομίας. Λιγότεροι κάτοικοι, σημαίνει μειωμένη εγχώρια καταναλωτική κίνηση και  χαμηλότερη παραγωγικότητα. Οι συνέπειες αυτής της  εξέλιξης θα είναι αρνητικές σε θέματα, όπως: το  ασφαλιστικό – συνταξιοδοτικό, η άμυνα – ασφάλεια,  η εκπαίδευση, κλπ.  Το ζήτημα δεν αφορά μόνο τη μείωση,  αλλά και τη γήρανσή του πληθυσμού. Είναι γνωστό και αποδεκτό ότι ο παραγωγικός πλούτος μιας χώρας αναπτύσσεται με “αίμα”  νεανικό, κι όχι με γερασμένους ανθρώπους. 

Στην Ελλάδα, από το 2011 και μετά καταγράφονται λιγότερες από  100.000 γεννήσεις παιδιών τον χρόνο, ενώ αυξήθηκαν οι θάνατοι. Το ανησυχητικό ισοζύγιο γεννήσεων και θανάτων αντί να περιοριστεί, συνεχώς διογκώνεται. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΑΤ, ο δείκτης της φυσικής μεταβολής στην Ελλάδα  το 2020 ήταν αρνητικός κατά 46.317 άτομα (γεννήσεις: 84.767, θάνατοι: 131.084). Το 2020, στο νομό Τρικάλων καταγράφονται 824 γεννήσεις έναντι 1.922 θανάτων, με τον δείκτη φυσικής μεταβολής να είναι αρνητικός κατά 1.098 άτομα!! Από την άλλη, η παρατεταμένη οικονομική κρίση και η φτωχοποίηση της ελληνικής κοινωνίας αύξησε το κύμα της μετανάστευσης των Ελλήνων, στις Ευρωπαϊκές χώρες. Όπως πληροφορούμαστε από τα στοιχεία της στατιστικής, από το 2008 μέχρι σήμερα ο αριθμός των μονίμως εξερχόμενων Ελλήνων, ηλικίας 15-64 ετών,  ξεπερνά τις 427.000. Επίσης, η ηλικία απόκτησης παιδιών, αποτελεί έναν ακόμη ανασταλτικό παράγοντα σχετικά με τη δημογραφική εξέλιξη του πληθυσμού. Ο γάμος και η απόκτηση  τέκνων, είναι αποφάσεις που λαμβάνονται όλο και πιο αργά. Και οι λόγοι γι’ αυτό είναι -κυρίως-  επαγγελματικοί και οικονομικοί. Η αντιμετώπιση της ανεργίας, η εργασιακή ασφάλεια,  η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών  στην εργασία και η επαγγελματική εξέλιξη των νέων, αποτελούν βασικές συνιστώσες για τη δημογραφική ανάκαμψη της χώρας. Η Ελλάδα είναι τελευταία στηνΕυρώπη από πλευράς συμμετοχής των γυναικών και των νέων στην αγορά εργασίας. Το δημογραφικό πρόβλημα είναι πολυδιάστατο. Χρειάζεται, σχεδιασμός σε βάθος χρόνων. Η πολιτεία πρέπει να θεσπίσει κίνητρα κοινωνικά, οικονομικά και εργασιακά για τους νέους. Να υπάρχει στήριξη στις νέες μητέρες και τις πολύτεκνες οικογένειες, σε θέματα επαγγελματικής φύσεως, εκπαίδευσης, υγείας και ασφάλισης.  Να διαμορφωθούν πολιτικές βελτίωσης του επιπέδου διαβίωσης, με εισοδηματικά και φορολογικά κριτήρια. Η ενίσχυση του οικογενειακού εισοδήματος και η μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης, αποτελούν βασικές συνιστώσες για τη λειτουργία μιας οικογένειας. Συνεπώς, θα πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα, όπως: Να μη φορολογούνται τα εισοδήματα που είναι κάτω από το όριο της φτώχειας. Να υπάρξει μείωση του ΕΝΦΙΑ για κάθε προστατευόμενο μέλος με ειδική κλίμακα, και να καταργηθεί για τις πολύτεκνες οικογένειες. Χορήγηση  άτοκων στεγαστικών δανείων για τις νέες οικογένειες με παιδί και επιδοτούμενα δάνεια για τους πολύτεκνους. Τροποποίηση του νόμου για τα εισοδηματικά κριτήρια, με σκοπό την ένταξη στο πρόγραμμα περισσότερων οικογενειών. Αύξηση του  επιδόματος ενοικίου και μεγαλύτερες προσαυξήσεις για τα προστατευόμενα μέλη. Θέσπιση των κριτηρίων μοριοδότησης ανάλογα με τον αριθμό τέκνων, και ειδική μέριμνα για τους πολύτεκνους. Να εφαρμοστούν πολιτικές που να αποβλέπουν στην παραμονή των νέων επιστημόνων στην Ελλάδα. Να ενισχυθούν οι δομές για την δημιουργική απασχόληση των παιδιών της προσχολικής αγωγής, η οποία πρέπει να παρέχεται δωρεάν.

Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα αποτελέσματα της απογραφής του 2021 και στον Δήμο Πύλης. Ο πληθυσμός του σε σχέση με το 2011 μειώθηκε κατά 1.491 κατοίκους (ποσοστό 10,40%). Η συρρίκνωση του πληθυσμού έπληξε αναπάντεχα και τα πεδινά κεφαλοχώρια στα οποία καταγράφεται εντυπωσιακή μείωση. Σε μια δεκαετία ο πληθυσμός της Πηγής μειώθηκε σε ποσοστό 19,64%, του Παραποτάμου 17,01%, της Φήκης 16,53% της Λυγαριάς 16,32%, του Αγίου Βησσαρίωνος 16,24%, της Πιάλειας 15,23%, των Γόμφων 15%, του Παλαιομοναστήρου 12,25%, του Ελευθεροχωρίου 9,70%, της Φιλύρας 9,22% και της Πύλης 4,32%. Τα ορεινά χωριά ερήμωσαν και κατοικούνται από ελάχιστους ανθρώπους. Μεγάλη μείωση παρουσιάζει ο πληθυσμός της Νεράιδας  56,46%, του Μυροφύλλου 47,77%, του Ροπωτού 24,78%, του Πολυνερίου 21,35%, του Αγίου Προκοπίου 20,69%, του Κοτρωνίου 14,40%, της Παλαιοκαρυάς 12,82%, του Πετροχωρίου 12,63%, της Ελάτης 11,01%, του Βροντερού 12,99%, του Γαρδικίου 6,29%, της Κορυφής  7,69%, του Παχτουρίου 4,45% και των Στουρναραίικων 4,05%. Σε μερικά ορεινά χωριά παρατηρείται μικρή αύξηση των κατοίκων σε σχέση με την απογραφή του 2011. Η αύξηση αυτή οφείλεται στον ηλεκτρονικό τρόπο  διενέργειας της απογραφής (ηλεκτρονική αυτοαπογραφή), λόγω πανδημίας της νόσου του Covid-19. Προφανώς, κάποιοι δημότες που ζουν στις πόλεις, απογράφηκαν ηλεκτρονικά δηλώνοντας ως τόπο διαμονής το χωριό της καταγωγής τους. Παρ’ όλα αυτά, το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τη  μείωση του πληθυσμού, αλλά και τον  αυξημένο δείκτη γήρανσης, που προβλέπεται να επιδεινώσει περαιτέρω  την ήδη “πληγωμένη” τοπική οικονομία.  Για να παραμείνουν τα νέα παιδιά στον τόπο τους, πρέπει να δημιουργηθούν νέες θέσεις απασχόλησης και να παραχθεί εισόδημα.

Η τοπική αυτοδιοίκηση, στα πλαίσια των θεσμικών δυνατοτήτων της, πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες δράσης, κι όχι να μένει θεατής περιμένοντας να δοθούν λύσεις από την κεντρική διοίκηση. Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να αλλάξει το επιχειρησιακό μοντέλο διοίκησης. Ο Δήμος Πύλης πρέπει να γίνει ψηφιακός και να αναπτύξει την καινοτομία. Να εφαρμόσει έναν σχεδιασμό στοχευμένων πολιτικών, σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει η περιοχή (θετικά και αρνητικά σημεία). Να υλοποιήσει έναν αναπτυξιακό προγραμματισμό  για την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας, με μέτρα βραχυπρόθεσμα, και μεσομακροπρόθεσμα. Να δημιουργήσει κλίμα αισιοδοξίας και ασφάλειας, προσελκύοντας το ενδιαφέρον επενδυτών και επιχειρηματιών. Σημαντική προϋπόθεση αποτελεί η επένδυση σε υποδομές βιώσιμης ανάπτυξης, και η  διασφάλιση της άριστης λειτουργικότητας. Η δημιουργία υποδομών θα συμβάλει στην αύξηση του βιοτικού επιπέδου και θα διευκολύνει την καθημερινή ζωή των πολιτών. Ο Δήμος Πύλης πρέπει να εξελιχθεί σε ελκυστικός τουριστικός προορισμός, αξιοποιώντας στο μέγιστο το φυσικό και πολιτιστικό του απόθεμα. Όταν ένας τόπος είναι ευχάριστος για τους κατοίκους, θα είναι και για τους επισκέπτες. Επιβάλλεται η σύσταση γραφείου προγραμματισμού και μελετών, στελεχωμένο από εξειδικευμένους επιστήμονες.  Να αναπτυχθούν οι τεχνολογίες των επικοινωνιών και της πληροφορικής. Να ανοίξουν δίαυλοι  διαδημοτικών συνεργασιών με τους όμορους δήμους  και να επεκταθούν οι δεσμοί επικοινωνίας και σύμπραξης με δήμους της Ελλάδας και την Ευρώπη. Να δημιουργηθούν  «έξυπνες» υποδομές για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια, τον τουρισμό, την πρωτογενή παραγωγή και την εμπορική δραστηριότητα. Αποδοτικότερη διαχείριση των πόρων, και εξασφάλιση χρηματοδοτήσεων για  έργα που θα συμβάλλουν στη δημιουργία σύγχρονων υποδομών, σε θέματα, όπως:  η καθαριότητα, η αποδοτική διαχείριση των αποβλήτων, το  οδικό δίκτυο,  οι οργανωμένοι  χώροι  στάθμευσης και το ελεύθερο κάμπινγκ για αυτοκινούμενα τροχόσπιτα,   η βελτίωση της ποιότητας του πόσιμου και ποτάμιου νερού, η ανάπλαση  του επιβλητικού φαραγγιού της Πύλης μετά της παρόχθιας ζώνης  του Πορταϊκού ποταμού και των  λιμνοδεξαμενών, η βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας σε εγκαταστάσεις οδοφωτισμού, δημοσίων – δημοτικών κτηρίων και πολιτιστικών μνημείων, η κατασκευή σύγχρονων αθλητικών, ψυχαγωγικών και πολιτιστικών χώρων  και η αξιοποίηση αυτών σε σχέση  με το φυσικό  περιβάλλον και το αστικό πράσινο, η ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, η ανάδειξη και διαχείριση της πολιτισμικής κληρονομιάς, η αξιοποίηση του αρχαιολογικού πλούτου και των πολιτιστικών διαδρομών, η δημιουργία ιστορικών,  φυσιολατρικών και ορειβατικών  μονοπατιών, η ένταξη πολιτιστικών μνημείων, αρχαιολογικών τόπων και παραδοσιακών κτηρίων στον Διαρκή Κατάλογο των Κηρυγμένων Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων της Ελλάδος, η ψηφιοποίηση της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς, η βελτίωση των υποδομών στα υπάρχοντα λαογραφικά μουσεία, και ίδρυση νέων μουσείων (ιστορικό, γεωλογικό, βοτανικό – φυσικής ιστορίας, ψηφιακό), η ανάπλαση του ιστορικού συνοικισμού της Πόρτας Παναγιάς, η δημιουργία ελκυστικών πάρκων και κήπων με καλλωπιστικά, αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, η ανάδειξη των τοπικών – παραδοσιακών και  αγροτικών προϊόντων, η ανάπτυξη «έξυπνων» εφαρμογών για την ενημέρωση και την εξυπηρέτηση των πολιτών, η διαχείριση συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης κινδύνων φυσικών καταστροφών (πυρκαγιάς, σεισμού,  πλημμυρικών φαινομένων, κλπ), η δημιουργία οργανωμένης λαϊκής αγοράς, εκθεσιακού χώρου, αίθουσα τέχνης (εκθέματα με έργα δημοτών δημιουργών), δημοτικής βιβλιοθήκης, χώρος φιλοξενίας (ορειβατών, αθλητών, κλπ).

Σύμμαχος στην προσπάθεια του δήμου είναι η κοινωνία των πολιτών, η οποία αποτελεί δυναμικό κοινωνικό στοιχείο στην εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία του. Η ενίσχυση της  κοινωνικής συνοχής θα συμβάλει καθοριστικά στην  κατανόηση των αναγκών, στην επίλυση θεμάτων της καθημερινότητας και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των δημοτών. Η ενεργοποίηση και η εθελοντική προσφορά των συλλόγων, των φορέων, της εκκλησίας, της επιστημονικής κοινότητας, των ανθρώπων της τέχνης, των γραμμάτων, του πολιτισμού, κλπ, αποτελεί βασικό παράγοντα στην καταγραφή, αξιολόγηση και ιεράρχηση  των αναγκών.

Ο δήμος Πύλης για να καταστεί βιώσιμος και λειτουργικός, πρέπει να βγει από το τέλμα της εσωστρέφειας. Για να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις, πρέπει να τολμήσει με δράσεις δυναμικές  και πολυποίκιλες. Να χαράξει νέους και πρωτοποριακούς δρόμους, με όραμα, σχεδιασμό και προγραμματισμό.  

Copyright 2024

Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος.
Το περιεχόμενο της σελίδας καθώς και οι φωτογραφίες αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία του εκδότη.
Απαγορεύεται η ολική ή μερική αναδημοσίευση περιεχομένου χωρίς έγγραφη άδεια.

Μέλος του eMedia