Της Παναγιώτας Μανταλιά/Εκπαιδευτικού
Το 2015 στην Ελλάδα υπήρχαν περίπου 215 χιλιάδες τερματικά ηλεκτρονικών πληρωμών (POS), τα οποία ήταν δηλωμένα. Το 2019 ο αριθμός αυτός αυξήθηκε στις 790 χιλιάδες. Το 2015 πραγματοποιήθηκαν περίπου 9 εκατομμύρια ηλεκτρονικές πληρωμές ενώ το 2019 οι ηλεκτρονικές πληρωμές αυξήθηκαν στις 33 εκατομμύρια πληρωμές με βάση την Ευρωπαϊκή τράπεζα.
Ήδη από το 2012, οι περισσότερες ελληνικές τράπεζες έχουν ξεκινήσει να εκδίδουν χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες με δυνατότητα ανέπαφων συναλλαγών (contactless payments), ωστόσο η αύξηση των ανέπαφων συναλλαγών και η αύξησή του ηλεκτρονικού εμπορίου δεν μπορεί να δικαιολογήσει ένα τέτοιο άλμα στην χρήση πληρωμών με κάρτες.
Επιπροσθέτως πέντε χρόνια αργότερα η πανδημία καθιέρωσε σε μεγάλο βαθμό το ηλεκτρονικό εμπόριο στην συνείδηση των καταναλωτών. Έτσι, σύμφωνα με τον Ελληνικό Σύνδεσμο Ηλεκτρονικού Εμπορίου, ο ρυθμός ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου για τον Μάιο του 2020 ήταν 107% μεγαλύτερος από τον Μάιο του 2019. Ως αποτέλεσμα του συνδυασμού αφενός της εφαρμογής των ανέπαφων συναλλαγών και της αύξησης της χρήσης καρτών και αφετέρου της ανόδου του ηλεκτρονικού εμπορίου έχει οδηγήσει σε μια σειρά θετικών συνέπειων.
Στην καταπολέμηση της παραοικονομίας, ως ένα βαθμό, στην μείωση των τιμών των προϊόντων του ηλεκτρονικού εμπορίου σε σχέση με αυτά στο λιανεμπόριο (κατά μέσον ορό) και στο ότι οι συναλλαγές είναι πιο γρήγορες χωρίς την ανάγκη να κουβαλάμε πολλά χρήματα στην τσέπη μας.
Ο κίνδυνος σε όλα αυτά έγκειται στο γεγονός ότι δεν έγιναν μέσα σε μια πάροδο χρόνου που θα επέτρεπε στον μέσο πολίτη να αφομοιώσει τα χαρακτηριστικά κάθε χρήσης. Ο μέσος Έλληνας είναι σχετικά “χρηματοοικονομικά αναλφάβητος” με συνέπεια να μην έχει ακόμη αναπτύξει πλήρως τις απαραίτητες γνώσεις που δρουν σαν δικλίδα ασφάλειας κατά των συνέπειων στην χρήση κάρτας και ηλεκτρονικού χρήματος. Ακόμα και στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση τα οικονομικά μαθήματα είναι ελάχιστα, πράγμα που δεν δίνει την δυνατότητα στην νέα γενιά να βελτιώσουν τις ικανότητες τους σχετικά με τις οικονομικές τους γνώσεις.
Σύμφωνα με το τελευταίο European Consumer Payment Report (2019), η Ελλάδα βρίσκεται στην 15η θέση στην Ευρώπη στον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό, δηλαδή στην ικανότητα να κατανοούμε την λειτουργία της αγοράς και των επιχειρήσεων και κυρίως στην ικανότητα να κρίνουμε τους κίνδυνους και της ευκαιρίες που σχετίζονται με την χρήση οικονομικών προϊόντων και οικονομικών συναλλαγών.
Η χρήση κάρτας αυξάνει τον κίνδυνο όχι μόνο να ξοδεύουμε περισσότερα χρήματα για ένα προϊόν αλλά και να ξοδεύουμε χρήματά σε περισσότερα προϊόντα.Οι περισσότεροι από εμάς επιλέγουν να πληρώσουν με μετρητά στην λαϊκή και με τραπεζική κάρτα στο σουπερμάρκετ. Μπορείτε οπότε να κάνετε το παρακάτω πείραμα: Πόσοι από εσάς θυμάστε την τιμή ενός λαχανικού στην λαϊκή και την αντίστοιχη τιμή στο σουπερμάρκετ; Ακόμη χειροτέρα, πόσοι θυμάστε ποτέ άλλαξε για τελευταία φόρα η τιμή ενός προϊόντος στην λαϊκή και του αντιστοίχου προϊόντος στο σουπερμάρκετ;
Σε γενικές γραμμές, η χρήση κάρτας μειώνει την δυνατότητα να θυμόμαστε τις τιμές ενός προϊόντος ενώ από την άλλη μεριά η χρήση μετρητών μας βοηθάει όχι μόνο να θυμόμαστε την τιμή ενός προϊόντος αλλά και να παρακολουθούμε τις διακυμάνσεις τις τιμής του. Η χρήση μετρητών θα αυξηθεί όταν η ζωή ξαναγυρίζει σε πιο φυσιολογικούς ρυθμούς, ωστόσο η χρήση καρτών και ηλεκτρονικού χρήματος θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα. Εν κατακλείδι είναι επιβεβλημένο να αρχίσει η επιμόρφωση των Ελλήνων προκειμένου να σταματήσει το φαινόμενο του οικονομικού αναλφαβητισμού και μάλιστα από την μικρή ηλικία.
