Από τον Στέργιο Βολόγκα
Όλες οι εποχές προσφέρονται για αυτοσυγκέντρωση, διάβασμα, επιτραπέζια και ταινίες, αλλά πολύ περισσότερο αυτήν την εποχή που όλοι στριφογυρνούμε από δωμάτιο σε δωμάτιο και από μπαλκόνι σε αυλή.
Χωρίς πολλά, παρακάτω προτείνω μια λίστα με δέκα (10) ταινίες, από διαφορετικές εποχές και χώρες οι περισσότερες, που η παγκόσμια ανησυχία του ιού ίσως να μας κάνει να τις δούμε με άλλο μάτι και να αξιολογήσουμε ξανά πρόσωπα και καταστάσεις.
Ανάλαφρα κι Ελληνικά η πρώτη ταινία είναι «Η ΠΑΙΧΝΙΔΙΑΡΑ»-1967 μια κωμωδία του Χρήστου Κυριακόπουλου με τους Σταυρτίδη, Φόνσου, Στυλιανοπούλου, Τζανετάκο, Μηλιάδη κ.α.
Το σπουδαίο δεν βρίσκεται στην πρωτοτυπία του σεναρίου ή το έτσι και αλλιώς πηγαίο παίξιμο των βασικών πρωταγωνιστών, αλλά στο γεγονός πως στο ξεκίνημα της ταινίας βλέπουμε τον πρωταγωνιστή βιομήχανο Σταμάτη Σταματίου (Νίκο Σταυρίδη) σαν ένα άνθρωπο που φοβάται τα μικρόβια, τις χειραψίες, τις επιφάνειες, τον αέρα που αναπνέει και … στο φινάλε βράζει τον καφέ του στους 100 βαθμούς για να πεθάνουν όλα τα μικρόβια.
Μήπως σας θυμίζει λίγο το παρόν που ζούμε.
Η επόμενη είναι κι αυτή Ελληνική πιο σύγχρονη αλλά κοινωνικά δυστοπική. Το φιλμ «DELIVERY»-2004 του Νίκου Παναγιωτόπουλου με τους Θάνο Σαμαρά, Αλεξία Καλτσίκη και Ερρίκο Λίτση.
Η ταινία παρακολουθεί τον βουβό σχεδόν πρωταγωνιστή της, Θάνο Σαμαρά που έρχεται από το πουθενά στην Αθήνα χωρίς όνομα, χωρίς παρελθόν, μόνος μέσα στο πλήθος για να επιβιώσει στο περιθώριο μιας μεγαλόπολης, όπου συγχρωτίζετε με ένα κράμα από περιθωριακούς τύπους, άστεγους, ναρκομανείς, μετανάστες, απόκληρους, κάνοντας devivery πίτσας.
Η ανακύκλωση της χαμένης ανθρώπινης ψυχής αλλά και τις περισσότερες φορές η μειωμένη κοινωνική μας όραση με την οποία βλέπουμε τα πράγματα γύρω μας, χαρακτηρίζουν την ταινία που πήρε μεταξύ άλλων μέρος στο φεστιβάλ της Βενετίας και του Μόντρεαλ.
Το “INVASION OF BODY SNATHERS”-1956 του Don Siegel με τους Kevin McCarthy & Dana Wynter, ένα ασπρόμαυρο cult b-movie επιστημονικής φαντασίας ήταν ή δεύτερη επιλογή μου μιας και ήθελα να βάλω στη θέση του το σύγχρονο Sci-fi “LITTLE JOE”-2019 της Jessica Hausner όπου η πρωταγωνίστρια Emily Beecham κέρδισε το βραβείο της καλύτερης ηθοποιού για την ταινία στο Φεστιβάλ των Καννών 2019 αλλά μιας και οι τόσες σεναριακές αναφορές του φιλμ στο αρχικό του 1956 υπήρχαν εκεί, προτίμησα το πρώτο.
Η εισβολή των «πονηρών» εξωγήινων που «τρυπώνουν» στις ψυχές και τα κορμιά των ανυποψίαστων ανθρώπων μετατρέποντας τα μέσω του ύπνου σε άβουλα όντα χωρίς συναισθήματα, μάλλον δεν είναι πλέον και πολύ μακριά από την πραγματικότητα και τον κόσμο όπως τον ζούμε σήμερα. Οι κυβερνήσεις μας, οι επιστήμονες, τα ΜΜΕ, ο περίγυρος μας βομβαρδίζει ανελέητα και έχουμε κυριολεκτικά χάσει κάθε μέτρο.
Μετά το «Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου» ο Spielberg έκανε το «1941»-1979 που παίχτηκε στην Ελλάδα με το παραπλανητικό τίτλο – ως συνηθίζονταν – «1941: Από πού πάνε για το Χόλυγουντ, παρακαλώ?».
Η εξαιρετική κωμωδία του Spielberg με τον καταπληκτικό Jon Belushi και άλλους πέρασε μάλλον στο ντούκου, αλλά είναι μια αντιπολεμική σάτιρα που καυτηριάζει με πολύ χιούμορ δομές και συμπεριφορές της Αμερικής προ Πολέμου, προ πανικού και άλλων κοινωνικών καταστάσεων και αυτό δεν άρεσε καθόλου στο καθώς πρέπει Χόλυγουντ που βάλθηκε να «θάψει» την ταινία για τους δικούς του προφανείς λόγους. Μπορείτε όμως να το δείτε και να καταλάβετε από μόνοι σας τι φταίει πολλές φορές στην Αμερική όταν είναι να παρθούν σοβαρές αποφάσεις.
Ας πάμε σ’ ένα σταθερό αντίπαλο της Αμερικής το μακρινό Ιράν. Χωρίς να μας έχει συνηθίσει ο Ιρανικός κινηματογράφος σε τέτοια φιλμ, το 2016 ο Babak Anvari σκηνοθετεί το «UNDER THE SHADOWS» ένα εξαιρετικό θρίλερ που η κοινωνική αλληγορία του μεταπολεμικού τρόμου στο Ιράν συναντά τον Hitchcock και όλα παίρνουν στην ταινία μια άλλη τροπή.
Μια μόνη και ανυπεράσπιστη γυναίκα, ένα παιδί που αντιλαμβάνεται τον μεταφυσικό κίνδυνο και άλλα πολλά συνθέτουν αυτή την εξαιρετική ταινία.
Εκτός από την Κορεάτικη ποπ που είναι πλέον της μόδας και στην Ελλάδα, ο Κορεάτικος κινηματογράφος μας έχει δώσει εξαιρετικά δείγματα γραφής από παλιά. Σαν συνέχεια, η ταινία “A HARD DAY”-2014 του Seong-Hoon Kim είναι ένα απρόβλεπτο αστυνομικό φιλμ με μαύρο χιούμορ και ανατρεπτική δομή.
Η πορεία ενός διεφθαρμένου αξιωματούχου της αστυνομίας και στην πορεία όλων των υπόλοιπων διεφθαρμένων συναδέλφων, διαδραματίζεται εν ριπή οφθαλμού με αρκετά flashback μέσα σε ένα βράδυ που αργεί να ξημερώσει.
Το “WOMAN IN THE DUNES”-1964 «Γυναίκα στους αμμόλοφους» του Γιαπωνέζου Χιρόσι Τεσιγκαχάρα εκτός από το ότι πήρε το μεγάλο βραβείο της κριτικής επιτροπής στις Κάννες το 1964 είναι ένα αναγνωρισμένο αριστούργημα της 7ης τέχνης και γι’ αυτό και μόνο αξίζει να το δεί κανείς.
Άλλωστε το λιγάκι κλειστοφοβικό σκηνικό στο οποίο εξελίσσεται θα μας κάνει να μην νιώσουμε τόσο μόνοι.
Τώρα στην μερική απομόνωση που ζούμε μπορούμε ν’ απολαύσουμε με την ησυχία μας μουσική, ποτό και ξεκούραση. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και στην απίθανη γαλλική κωμωδία “UNE HEURE DE TRANQUILLITE”-2014 «Μιας ώρας ησυχία» του Patrice Leconde , όπου ο πρωταγωνιστής του Michel “Christian Clavier” μόλις έχει ανακαλύψει στο γιουσουρουμ ένα σπάνιο δίσκο Jazz που έψαχνε όλη του την ζωή και που καίγεται να τον ακούσει με την ησυχία του, αλλά εις μάτην.
Το “THE VILLAGE”-2004 «Σκοτεινό χωριό» του Ινδού Shyamalan με τους Joaquin Phoenix & Sigourney Weaver, είναι μια ταινία που έχει παιχτεί στην τηλεόραση και οι περισσότεροι την γνωρίζουν αλλά ο τρόμος ενός ολόκληρου χωριού από αθέατα τρομακτικά πλάσματα που βρίσκονται στο διπλανό δάσος και δεν ξέρουμε πώς να προφυλαχτούμε κάτι μου θυμίζει.
Τέλος μια ταινία υποδειγματική για το σενάριο τις ερμηνείες αλλά κυρίως για τον τρόπο που γυρίστηκε.
Η ταινία “THE THIEF”-1950 «Ο κατάσκοπος» του Russell Rouse με τον Ray Milland στο ρόλο του πυρηνικού φυσικού που εργάζεται στην διεύθυνση Ατομικής Ενέργειας στην Νέα Υόρκη και πουλά μυστικές φόρμουλες στους Ρώσσους. Το ψυχροπολεμικό σενάριο του ’50 που είναι και στην εποχή του μπορεί να φαίνεται ξεπερασμένο αλλά η δομή του έργου και ο τρόπος που γυρίστηκε είναι μοναδικός. Παρότι το φιλμ δεν είναι βουβό δεν ακούγεται ούτε μια λέξη εκτός από τους θορύβους της πόλης, το θρόισμα των φύλλων, το κορνάρισμα των αυτοκινήτων και το κουδούνισμα του τηλεφώνου. Στήνεται έτσι ένα σκηνικό αγωνίας, αστυνομικού μυστηρίου πλοκής και κυνηγητού που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα ούτε από τις βουβές ούτε από τις ομιλούσες ταινίες. Επειδή η δράση και η αγωνία σε παρασέρνει θα διαπιστώσετε στο τέλος ότι δεν έχετε δώσει και πολύ σημασία που δεν ακούγεται ούτε ψίθυρος
